Formy opodatkowania JDG w 2025: Kompletny przewodnik [Skala vs Liniowy vs Ryczałt]

Prowadzisz JDG i zastanawiasz się którą formę opodatkowania wybrać w 2025? Oto najważniejsze fakty:

3 formy do wyboru:

• Skala podatkowa: 12% do 120k zł dochodu, potem 32% | kwota wolna 30k zł | ulgi rodzinne ✅
• Podatek liniowy: zawsze 19% | bez kwoty wolnej | odliczenie składki zdrowotnej do 12,900 zł/rok ✅
• Ryczałt: 2-17% od przychodu | brak kosztów | prosta księgowość ✅

🚨 WAŻNE: Termin zmiany formy opodatkowania

Jeśli chcesz zmienić formę opodatkowania na 2025 rok, masz czas do 20 lutego 2025 (przy pierwszym przychodzie w styczniu).

Zmiana jest nieodwracalna w trakcie roku! Następna możliwa zmiana dopiero w lutym 2026.

💰 Składka zdrowotna 2025 - kluczowe zmiany

Forma opodatkowania	Składka zdrowotna	Minimalna składka	Odliczenie
Skala podatkowa	9% od dochodu	315 zł	❌ NIE
Podatek liniowy	4,9% od dochodu	315 zł	✅ TAK (do 12,900 zł/rok)
Ryczałt	462/769/1,385 zł	462 zł	✅ TAK (50% od przychodu)

---

📊 Tabela porównawcza: Skala vs Liniowy vs Ryczałt

Cecha	Skala podatkowa	Podatek liniowy	Ryczałt
Stawka podatku	12% / 32% progresywnie	19% stała	2-17% (zależy od PKD)
Odliczanie kosztów	✅ TAK (wszystkie)	✅ TAK (wszystkie)	❌ NIE
Kwota wolna 30k zł	✅ TAK	❌ NIE	❌ NIE
Ulgi podatkowe	✅ TAK (wszystkie)	❌ Ograniczone	❌ Bardzo ograniczone
Ulga na dzieci	✅ 1,112-2,700 zł/dziecko	❌ NIE	❌ NIE
Wspólne rozliczenie	✅ TAK	❌ NIE	❌ NIE
Składka zdrowotna 2025	9% dochodu (min 315 zł)	4,9% dochodu (min 315 zł)	462/769/1,385 zł
Odliczenie składki zdrowotnej	❌ NIE	✅ TAK (do 12,900 zł/rok)	✅ TAK (50% od przychodu)
Księgowość	KPiR (średnio trudna)	KPiR (średnio trudna)	Ewidencja przychodów (prosta)
Najlepsza dla	Rodziny, niskie dochody, wysokie koszty	Wysokie dochody (150k+), średnie koszty	Bardzo wysokie przychody, niskie koszty
Przykład idealny	Konsultant z rodziną, leasing auta	Programista z dochodem 200k+/rok	Programista B2B bez kosztów

---

1️⃣ Skala podatkowa 2025: Dla kogo i kiedy się opłaca?

Jak działa skala podatkowa?

Skala podatkowa to progresywny system, czyli stawka rośnie wraz z dochodem:

• Pierwszy próg: 12% od dochodu do 120,000 zł rocznie
• Drugi próg: 32% od nadwyżki powyżej 120,000 zł rocznie
• Kwota wolna od podatku: 30,000 zł - NIE płacisz podatku od pierwszych 30k zł dochodu w roku

Kluczowa różnica: liczysz podatek od dochodu (przychód minus koszty), nie od przychodu. Możesz odliczyć WSZYSTKIE koszty: leasing, sprzęt, biuro, delegacje, szkolenia, składki ZUS itd.

Składka zdrowotna na skali podatkowej 2025

• 9% od dochodu miesięcznego (przychód minus koszty minus ZUS)
• Minimalna składka: 314,96 zł miesięcznie
• ⚠️ WAŻNE: Ta składka NIE jest odliczana od podatku!
• Rok składkowy: luty 2025 - styczeń 2026 (nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym!)

Przykład praktyczny: Konsultant z rodziną

Profil: Konsultant biznesowy

• Przychód: 20,000 zł/m-c (240,000 zł/rok)
• Koszty: 8,000 zł/m-c (96,000 zł/rok - leasing, biuro, delegacje)
• Dochód: 144,000 zł/rok
• Stan cywilny: żonaty, 2 dzieci

WYLICZENIE ROCZNE:

1. Podatek dochodowy:

   • Dochód: 144,000 zł
   • Minus kwota wolna: 144,000 - 30,000 = 114,000 zł
   • Pierwszy próg (do 120k): 114,000 × 12% = 13,680 zł
   • Ulga na 2 dzieci: 2 × 1,112.04 = 2,224 zł
   • Podatek końcowy: 13,680 - 2,224 = 11,456 zł/rok (955 zł/m-c)

2. Składka zdrowotna:

   • Dochód miesięczny: 12,000 zł
   • Składka: 12,000 × 9% = 1,080 zł/m-c

3. ZUS: 1,646,47 zł/m-c

ŁĄCZNIE: 955 + 1,080 + 1,646 = 3,681 zł/m-c

Na rękę: 20,000 - 3,681 - 8,000 (koszty) = 8,319 zł/m-c

✅ Kiedy skala podatkowa jest NAJLEPSZA?

• Masz rodzinę - ulga na dzieci (1,112-2,700 zł/dziecko rocznie)
• Możesz rozliczyć się wspólnie z małżonkiem
• Dochód NIE przekracza 120k zł/rok
• Wysokie koszty - 40%+ przychodów
• Pierwszy rok działalności
• Planujesz kredyt hipoteczny

❌ Kiedy skala NIE jest dla Ciebie?

• Dochód regularnie > 120k zł/rok (wchodzisz w 32% próg)
• Niskie koszty < 20% przychodów
• Nie masz rodziny i nie korzystasz z ulg
• Stabilne bardzo wysokie dochody (200k+/rok)

Księgowość na skali podatkowej

Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów (KPiR) - to podstawowy dokument, w którym ewidencjonujesz wszystkie przychody i koszty.

Co musisz prowadzić:

• KPiR (księga przychodów i rozchodów)
• Ewidencja VAT (jeśli jesteś czynnym płatnikiem VAT)
• Ewidencja środków trwałych (jeśli masz aktywa > 10k zł)

Deklaracje:

• PIT-36 - roczne zeznanie (termin: 30 kwietnia)
• ZUS DRA - miesięczne składki (termin: 20-tego każdego miesiąca)
• Zaliczki na podatek - miesięczne lub kwartalne

Koszt biura rachunkowego: 150-300 zł/m-c (zależy od ilości dokumentów)

Przykłady kosztów możliwych do odliczenia na skali

Samochód:

• Leasing: 100% rat do limitu (100k zł spalinowe, 225k zł elektryczne)
• Paliwo: 100% jeśli auto w ewidencji środków trwałych, lub 20% bez ewidencji
• Ubezpieczenie OC/AC: proporcjonalnie do użytku służbowego
• Przeglądy, naprawy: analogicznie

Biuro i wyposażenie:

• Czynsz biura: 100%
• Media (prąd, internet): 100% dla biura zewnętrznego
• Home office: 20% rachunków za media (max 800 zł/m-c) bez potrzeby wydzielonego pokoju
• Meble biurowe, sprzęt IT: 100%

Rozwój i networking:

• Szkolenia, kursy, konferencje: 100%
• Książki zawodowe, subskrypcje: 100%
• Kotyzacje, członkostwa: 100%

Delegacje:

• Diety: 30 zł/dobę bez dokumentów (dla Polski)
• Noclegi, transport: faktyczne koszty z dokumentami

Składki:

• ZUS (emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa): 100%
• Składka zdrowotna: NIE można odliczyć (to zmiana od 2022)

Kruczek 1: Pierwszy miesiąc działalności

W styczniu 2025 (pierwszy miesiąc działalności) płacisz minimalną składkę zdrowotną (314,96 zł), bo nie było jeszcze dochodu w grudniu 2024.

Składka jest zawsze za miesiąc poprzedni!

Kruczek 2: Zawieszenie działalności

Podczas zawieszenia działalności musisz płacić składkę zdrowotną od przeciętnego dochodu z ostatnich 12 miesięcy.

⚠️ To może być nawet więcej niż składka ZUS, którą możesz zawiesić!

RADA EKSPERTA: Skala jest idealna, jeśli dopiero zaczynasz działalność. Masz rok na przetestowanie, jak wygląda Twoja struktura przychodów/kosztów. Jeśli się nie sprawdzi, zmienisz formę w lutym następnego roku.

---

2️⃣ Podatek liniowy 2025: Kiedy 19% to dobry deal?

Jak działa podatek liniowy?

• Stała stawka 19% niezależnie od wysokości dochodu
• ✅ Odliczasz wszystkie koszty (jak przy skali)
• ❌ BRAK kwoty wolnej 30k zł
• ❌ BRAK większości ulg
• ✅ MOŻESZ odliczyć składkę zdrowotną - kluczowa przewaga!

Składka zdrowotna na podatku liniowym 2025

• 4,9% od dochodu miesięcznego (prawie połowa tego co na skali!)
• Minimalna składka: 314,96 zł miesięcznie
• MOŻNA odliczyć do 12,900 zł rocznie w zeznaniu rocznym (PIT-36L)

Przykład praktyczny: Programista B2B

Profil: Programista senior na B2B

• Przychód: 25,000 zł/m-c (300,000 zł/rok)
• Koszty: 5,000 zł/m-c (60,000 zł/rok)
• Dochód: 240,000 zł/rok

WYLICZENIE ROCZNE:

1. Podatek dochodowy:

   • Dochód: 240,000 zł
   • Podatek: 240,000 × 19% = 45,600 zł/rok (3,800 zł/m-c)

2. Składka zdrowotna:

   • Dochód miesięczny: 20,000 zł
   • Składka: 20,000 × 4,9% = 980 zł/m-c (11,760 zł/rok)
   • Odliczenie w PIT: 11,760 zł (cała kwota, bo < 12,900 zł)

3. Efektywnie podatek po odliczeniu: 45,600 - 11,760 = 33,840 zł/rok

ŁĄCZNIE: Efektywnie ~5,351 zł/m-c (po rocznym zwrocie z odliczenia)

✅ Kiedy liniowy jest NAJLEPSZY?

• DOCHÓD przekracza 120k zł/rok - unikasz 32% progu na skali
• Nie masz rodziny / nie korzystasz z ulg
• Składka zdrowotna 4.9% vs 9% na skali = duża oszczędność
• Stabilny, przewidywalny dochód
• Nie potrzebujesz wspólnego rozliczenia
• Kluczowe: Liczy się DOCHÓD (przychód minus koszty), nie koszty!

❌ Kiedy liniowy NIE jest dla Ciebie?

• Dochód poniżej 100k zł/rok (skala będzie tańsza przez kwotę wolną)
• Masz rodzinę i chcesz ulgi na dzieci
• Planujesz wspólne rozliczenie z małżonkiem
• Bardzo niskie koszty + stawka ryczałtu ≤12% (ryczałt będzie prostszy)

⚠️ Ograniczenie dla byłych pracowników

NIE możesz wybrać liniowego, jeśli:

• W tym samym roku byłeś na etacie
• Teraz świadczysz te same usługi dla byłego pracodawcy na B2B

Przykład: Byłeś programistą w firmie ABC na UoP, rozwiązałeś umowę w czerwcu 2025, od lipca masz JDG i robisz to samo dla ABC jako kontraktor → w 2025 MUSISZ być na skali, dopiero w 2026 możesz przejść na liniowy.

⚠️ To ograniczenie dotyczy tylko roku, w którym nastąpiło rozwiązanie UoP!

Zmiana ze skali na liniowy - procedura

Termin: do 20 lutego 2025 (jeśli pierwszy przychód w styczniu)

Krok po kroku:

1. Osiągasz pierwszy przychód w styczniu 2025
2. Masz czas do 20 lutego 2025 na zgłoszenie zmiany
3. Logujesz się na biznes.gov.pl (Profil Zaufany/e-Dowód)
4. Wchodzisz w CEIDG → “Aktualizacja wpisu”
5. Wskazujesz datę zmiany: 01.01.2025
6. Zaznaczasz “Zmiana formy opodatkowania”
7. Wybierasz “Podatek liniowy 19%”
8. Podpisujesz elektronicznie
9. Gotowe! Dostaniesz potwierdzenie na e-Doręczenia

⚠️ Zmiana jest NIEODWRACALNA w trakcie roku! Następna możliwa zmiana dopiero w lutym 2026.

Księgowość na liniowym

Identyczna jak na skali:

• KPiR (księga przychodów i rozchodów)
• Ewidencja VAT (jeśli jesteś VAT-owcem)
• Deklaracja: PIT-36L (zamiast PIT-36)
• Zaliczki: miesięczne lub kwartalne

Koszt biura rachunkowego: 150-300 zł/m-c

Odliczenie składki zdrowotnej - szczegóły

W zeznaniu rocznym PIT-36L możesz odliczyć składkę zdrowotną na dwa sposoby:

Sposób 1: Odliczenie od dochodu (zmniejszasz podstawę opodatkowania) Sposób 2: Wliczenie w koszty uzyskania przychodu

Maksymalny limit: 12,900 zł rocznie (niezależnie od sposobu)

Co się opłaca? Zazwyczaj odliczenie od dochodu, bo daje większą korzyść.

RADA EKSPERTA: Liniowy błyszczy przy dochodach 150k+/rok. Poniżej tego progu dokładnie przelicz ze skalą, uwzględniając ulgi rodzinne. Złoty punkt przejścia to ~100-120k zł dochodu/rok przy braku ulg.

---

3️⃣ Ryczałt od przychodów 2025: Najprostsza forma

Jak działa ryczałt?

• Podatek płacisz od PRZYCHODU, nie dochodu!
• ❌ NIE odliczasz kosztów
• Stawki zależą od PKD/PKWiU: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%, 17%
• Najprostsza księgowość - tylko ewidencja przychodów

Stawki ryczałtu - najczęstsze przykłady

Stawka	Rodzaj działalności
3%	Handel hurtowy i detaliczny, gastronomia
5,5%	Produkcja, roboty budowlane, przewóz ładunków
8,5%	IT - wsparcie techniczne, testowanie manualne, doradztwo
12%	Programowanie, doradztwo IT, rozwój oprogramowania
17%	Wolne zawody (lekarze, prawnicy, księgowi, tłumacze)

Ryczałt w IT: 8,5% czy 12%?

12% dotyczy:

• Programowanie (pisanie kodu, tworzenie aplikacji)
• Doradztwo w zakresie oprogramowania
• Projektowanie systemów IT
• Testy automatyczne
• Modyfikowanie, rozwijanie oprogramowania

8,5% dotyczy:

• Wsparcie techniczne (helpdesk, IT support)
• Testy manualne (bez modyfikacji kodu)
• Pomoc techniczna w zakresie sprzętu
• Analiza biznesowa (bez pisania kodu)

⚡ Możesz mieć obie stawki jednocześnie! Musisz tylko prowadzić osobną ewidencję dla każdej usługi.

Składka zdrowotna na ryczałcie 2025

3 progi przychodowe (roczne, nie miesięczne!):

Przychód roczny	Składka miesięczna
do 60,000 zł	461,66 zł
60,001 - 300,000 zł	769,43 zł
ponad 300,000 zł	1,384,97 zł

⚠️ PUŁAPKA: Jeśli przekroczysz 300k późno w roku (np. listopad), musisz dopłacić wyższą składkę za CAŁY ROK wstecz!

Przykład praktyczny: Programista z niskimi kosztami

Profil: Programista B2B (PKD 62.01)

• Przychód: 20,000 zł/m-c (240,000 zł/rok)
• Koszty rzeczywiste: 1,000 zł/m-c (ALE NIE odliczasz!)
• Stawka ryczałtu: 12%

WYLICZENIE MIESIĘCZNE:

1. Podatek ryczałt:

   • Przychód: 20,000 zł
   • Podatek: 20,000 × 12% = 2,400 zł/m-c

2. Odliczenie 50% składki zdrowotnej:

   • Składka: 769,43 zł/m-c
   • Odliczenie: 384,71 zł
   • Podatek po odliczeniu: 2,015 zł/m-c

3. Składka zdrowotna: 769,43 zł/m-c

4. ZUS: 1,646,47 zł/m-c

ŁĄCZNIE: 2,015 + 769 + 1,646 = 4,430 zł/m-c

Na rękę: 20,000 - 4,430 = 15,570 zł/m-c

Porównanie: ten sam przypadek na innych formach

Skala podatkowa (przychód 240k, koszty 12k):

• Dochód: 228k/rok
• Podatek: [(120k × 12%) + ((228k - 120k - 30k) × 32%)] = 39,360 zł/rok (3,280 zł/m-c)
• Składka zdrowotna: 9% od ~19k dochodu/m-c = 1,710 zł/m-c
• Łącznie: 3,280 + 1,710 + 1,646 = 6,636 zł/m-c ❌

Podatek liniowy (ten sam przykład):

• Dochód: 228k
• Podatek: 228k × 19% = 43,320 zł/rok (3,610 zł/m-c)
• Składka zdrowotna: 4,9% od 19k = 931 zł/m-c
• Odliczenie składki: 931 × 12 = 11,172 zł/rok
• Efektywny podatek po odliczeniu: 3,610 - 931 = 2,679 zł/m-c
• Łącznie: 2,679 + 931 + 1,646 = 5,256 zł/m-c ❌

Ryczałt 12%: 4,430 zł/m-c ✅ NAJLEPSZY!

Oszczędność vs skala: 2,206 zł/m-c = 26,472 zł/rok 💰

Przykład praktyczny 2: E-commerce/dropshipping

Profil: Sklep internetowy (PKD 47.91.Z)

• Przychód: 30,000 zł/m-c (360,000 zł/rok)
• Koszty rzeczywiste: 24,000 zł/m-c (zakup towaru - ALE NIE odliczasz!)
• Marża: 20%
• Stawka ryczałtu: 3%

WYLICZENIE MIESIĘCZNE:

1. Podatek ryczałt:

   • Przychód: 30,000 zł
   • Podatek: 30,000 × 3% = 900 zł/m-c

2. Odliczenie 50% składki:

   • Składka: 1,384,97 zł/m-c (przychód > 300k)
   • Odliczenie: 692,48 zł
   • Podatek po odliczeniu: 208 zł/m-c (!)

3. Składka zdrowotna: 1,384,97 zł/m-c

4. ZUS: 1,646,47 zł/m-c

ŁĄCZNIE: 208 + 1,385 + 1,646 = 3,239 zł/m-c

⚠️ ALE UWAGA! Porównajmy ze skalą:

Skala podatkowa (przychód 360k, koszty 288k):

• Dochód: 72k/rok (6k/m-c)
• Po kwocie wolnej: 42k
• Podatek: 42k × 12% = 5,040 zł/rok = 420 zł/m-c
• Składka zdrowotna: 9% od 6k = 540 zł/m-c
• Łącznie: 420 + 540 + 1,646 = 2,606 zł/m-c ✅

Wniosek: Przy handlu z niską marżą (20%), mimo niskiej stawki ryczałtu 3%, skala podatkowa jest tańsza o 633 zł/m-c ze względu na wysoką składkę zdrowotną na ryczałcie dla przychodów > 300k!

Składka zdrowotna na ryczałcie - pełne szczegóły

Przychód roczny	Podstawa	Składka miesięczna
do 60,000 zł	60% przeciętnego wynagrodzenia (5,129,51 zł)	461,66 zł
60,001 - 300,000 zł	100% przeciętnego wynagrodzenia (8,549,18 zł)	769,43 zł
ponad 300,000 zł	180% przeciętnego wynagrodzenia (15,388,52 zł)	1,384,97 zł

Przeciętne wynagrodzenie IV kw. 2024: 8,549,18 zł

Kruczek: Zmiana progu w trakcie roku

Składka “skacze” w miesiącu, w którym narastająco przekroczysz próg roczny:

Przykład:

• Styczeń-kwiecień: przychód narastająco 50k → płacisz 461,66 zł/m-c
• Maj: przychód narastająco 65k (przekroczyłeś 60k!) → OD MAJA płacisz 769,43 zł/m-c
• Październik: przychód narastająco 310k → OD PAŹDZIERNIKA płacisz 1,384,97 zł/m-c

⚠️ PUŁAPKA: Jeśli przekroczysz 300k późno w roku (np. listopad), musisz dopłacić wyższą składkę za CAŁY ROK wstecz!

Różnica: (1,385 - 769) × 11 miesięcy = 6,776 zł do dopłaty.

Odliczenie składki zdrowotnej na ryczałcie

✅ Możesz odliczyć 50% zapłaconej składki zdrowotnej OD PRZYCHODU

To obniża podstawę opodatkowania, nie sam podatek!

Przykład:

• Przychód: 20,000 zł
• Składka: 769 zł
• Odliczenie 50%: 384 zł
• Podatek liczony od: 20,000 - 384 = 19,616 zł
• Przy stawce 12%: 19,616 × 12% = 2,354 zł (zamiast 2,400 zł)

Limity przychodów na ryczałcie

⚠️ NIE możesz wybrać ryczałtu, jeśli:

• Twój przychód w poprzednim roku przekroczył 2,000,000 EUR (około 8,6 mln zł w 2025)
• Prowadzisz aptekę, kantor, lombard
• Handlujesz częściami do pojazdów mechanicznych (wiele PKD wykluczających)
• Świadczysz usługi na rzecz byłego pracodawcy (te same co w UoP) - przez 2 lata od rozwiązania umowy

Księgowość na ryczałcie

Ewidencja przychodów - najprostsza forma!

Co musisz prowadzić:

• Ewidencja przychodów (tylko przychody, bez kosztów)
• Faktury zakupu towarów/materiałów (jeśli handlujesz)
• Faktury sprzedaży

Deklaracje:

• PIT-28 - roczne zeznanie (termin: 30 kwietnia)
• ZUS DRA - miesięczne składki
• Zaliczki: miesięczne lub kwartalne (jeśli przychód < 856,920 zł/rok)

Koszt biura rachunkowego: 80-150 zł/m-c

RADA EKSPERTA: Ryczałt to “brzytwa Ockhama” opodatkowania - prosty, ale wymaga precyzji. Złota zasada: jeśli koszty < 20% przychodów I masz stawkę ≤ 12% → ryczałt prawdopodobnie wygra. Powyżej tego dokładnie przelicz ze skalą/liniowym.

✅ Kiedy ryczałt jest NAJLEPSZY?

• Bardzo niskie koszty < 15% przychodów
• Korzystna stawka dla Twojego PKD (3%, 5,5%, 8,5%, 12%)
• Wysokie przychody, minimalne wydatki
• Chcesz prostą księgowość
• Stabilny przychód miesięczny

❌ Kiedy ryczałt NIE jest dla Ciebie?

• Wysokie koszty > 30% przychodów
• Wysoka stawka dla Twojego PKD (15%, 17%)
• Niestabilne przychody
• Twoje PKD jest wykluczone (apteki, kantory, handel częściami)

---

🌳 Drzewo decyzyjne: Jak wybrać najlepszą formę?

Odpowiedz na kilka pytań, a drzewo decyzyjne podpowie Ci najlepszą formę opodatkowania dla Twojej sytuacji.

Pytanie 1

Jaki jest Twój szacowany przychód miesięczny?

Przychód to wszystkie środki, które wpływają na konto firmy przed odliczeniem kosztów

< 5,000 zł/m-c5,000 - 15,000 zł/m-c15,000 - 25,000 zł/m-c> 25,000 zł/m-c

---

🎯 Scenariusze praktyczne

---

💡 Kruczki prawne i optymalizacje

Zmiana formy opodatkowania - procedura

Termin: do 20 lutego 2025 (jeśli pierwszy przychód w styczniu)

Krok po kroku:

1. Wejdź na biznes.gov.pl
2. Zaloguj się (Profil Zaufany/e-Dowód)
3. CEIDG → “Aktualizacja wpisu”
4. Data zmiany: 01.01.2025
5. Wybierz “Zmiana formy opodatkowania”
6. Wybierz formę: Skala / Liniowy 19% / Ryczałt
7. Podpisz elektronicznie

⚠️ Zmiana jest NIEODWRACALNA w trakcie roku!

OPTYMALIZACJA 1: IP Box (ulga na kwalifikowane IP)

Jeśli tworzysz oprogramowanie, możesz skorzystać z 5% stawki podatku na dochody z praw autorskich!

Przykład oszczędności:

• Zarabiasz: 20k zł/m-c
• 15k zł to Twoje autorskie oprogramowanie (SaaS)
• 5k zł to usługi programistyczne

Na liniowym z IP Box:

• 15k × 5% = 750 zł
• 5k × 19% = 950 zł
• Razem: 1,700 zł/m-c (zamiast 3,800 zł bez IP Box!)
• Oszczędność: 25,200 zł/rok! 💰

OPTYMALIZACJA 2: Samochód w firmie

Maksymalne odliczenia:

• Leasing: 100% rat do limitu:
  • Auta spalinowe/hybrydowe: 100,000 zł
  • Auta elektryczne: 225,000 zł ⚡
• Paliwo: 100% jeśli auto w ewidencji środków trwałych, lub 20% bez ewidencji
• Ubezpieczenie OC/AC: proporcjonalnie do użytku służbowego

OPTYMALIZACJA 3: Home office - uproszczona procedura

Możesz odliczyć 20% rachunków za media (prąd, gaz, internet) jako koszty home office.

Limit: 800 zł/m-c

NIE musisz:

• Mieć wydzielonego pokoju biurowego (wyrok NSA!)
• Prowadzić szczegółowej ewidencji godzin

Musisz:

• Faktycznie pracować z domu
• Mieć rachunki na firmę (lub prywatne z odliczeniem 20%)

Dodatkowo:

• Meble biurowe: 100% w koszty
• Sprzęt IT (laptop, monitor, klawiatura): 100%
• Oprogramowanie, subskrypcje: 100%

OPTYMALIZACJA 4: Ulga B+R (badania i rozwój)

100% kosztów B+R odliczasz od podatku (nie od dochodu!)

Co się liczy:

• Wynagrodzenia pracowników R&D
• Materiały i surowce do badań
• Sprzęt badawczy (proporcjonalnie)
• Ekspertyzy, opinie, certyfikaty
• Patenty, licencje związane z B+R

Wymaga:

• Szczegółowa ewidencja prac B+R
• Dokumentacja prowadzonych badań
• Dostępne na skali i liniowym

Przykład:

• Wydałeś 10,000 zł na rozwój nowego algorytmu AI
• Podatek bez ulgi: 20,000 zł
• Odliczasz 10,000 zł od podatku (nie od dochodu!)
• Podatek końcowy: 10,000 zł (zamiast 20,000 zł)

OPTYMALIZACJA 5: Małżonek w firmie (bez UoP)

Jeśli małżonek pomaga w firmie, możesz to ująć w kosztach jako “usługi obce” lub współpraca.

Przykład:

• Żona prowadzi social media, obsługę klienta, księgowość
• Zamiast etat (który generuje dodatkowy ZUS), możesz:
  • Faktura/nota jako usługi obce
  • Lub współpraca z ulgowym ZUS

⚠️ Uwaga: Musi być realna praca, nie fikcja! US sprawdza przy kontrolach.

---

⚠️ Pułapki i rzeczy, na które uważać

PUŁAPKA 1: Składka zdrowotna przy ryczałcie - przekroczenie progu późno w roku

Problem:

• Prowadzisz działalność na ryczałcie
• W listopadzie przekraczasz 300k zł przychodu (narastająco)
• Do tej pory płaciłeś 769 zł/m-c składki zdrowotnej

Efekt:

• Musisz dopłacić różnicę (1,385 - 769) × 11 miesięcy wstecz
• Dopłata: 616 zł × 11 = 6,776 zł naraz!

Rozwiązanie:

• Monitoruj przychód na bieżąco
• Jak zbliżasz się do 280k (narastająco) → przejdź na wyższą składkę WCZEŚNIEJ
• Unikniesz niespodzianki w zeznaniu rocznym

PUŁAPKA 2: Rok składkowy ≠ rok kalendarzowy (skala/liniowy)

Rok składkowy: luty 2025 - styczeń 2026 Rok podatkowy: styczeń 2025 - grudzień 2025

Przykład:

• Zmieniasz w lutym 2025 ze skali na liniowy
• Składka zdrowotna w styczniu 2025 nadal według zasad skali (9% od dochodu grudnia 2024)
• Dopiero od lutego 2025 według liniowego (4,9%)

⚠️ To może wpłynąć na Twoje wyliczenia za pierwsze miesiące!

PUŁAPKA 3: Zawieszenie działalności a składka zdrowotna

Myślisz: “Zawieszam działalność = nie płacę składki zdrowotnej”

Rzeczywistość:

• Skala/liniowy: płacisz składkę od przeciętnego dochodu z ostatnich 12 m-cy
• Ryczałt: składka na poziomie ostatniego m-ca przed zawieszeniem

❌ Często to więcej niż ZUS (który możesz zawiesić podczas zawieszenia działalności)!

PUŁAPKA 4: Wspólne rozliczenie z małżonkiem - tylko na skali!

Na podatku liniowym NIE MOŻESZ rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.

Tracisz potencjalnie kilkanaście tysięcy złotych oszczędności rocznie.

Przykład:

• Konsultant z dochodem 150k/rok, żona nie pracuje
• Wspólne rozliczenie na skali: podział dochodu na pół → niższy próg podatkowy
• Oszczędność: nawet 15-20k zł/rok

PUŁAPKA 5: Brak ewidencji dla wielu stawek ryczałtu

Przykład:

• Jesteś na ryczałcie
• Świadczysz: programowanie (12%) + wsparcie techniczne (8,5%)

Jeśli NIE prowadzisz osobnej ewidencji dla każdej usługi:

• Wszystko opodatkowane wyższą stawką (12%)!
• Lub domyślną stawką 8,5% (art. 12 ust. 3 ustawy)

Rozwiązanie:

• Osobna ewidencja dla każdej stawki
• Na fakturze oznaczasz kod PKWiU (np. 62.01.1 vs 62.02.30.0)

---

🔮 Zmiany od 2026 roku (reforma składki zdrowotnej)

DLA SKALI I LINIOWEGO (od 1.01.2026):

Składka dwuelementowa:

• Część minimalna: ~310 zł/m-c
• Część procentowa: od nadwyżki dochodu

Przykład (liniowy):

• Dochód: 20,000 zł/m-c
• Składka: 310 zł + 4,9% × (20,000 - 15,648) = 523 zł/m-c
• Dziś: 980 zł/m-c
• Oszczędność: 457 zł/m-c (5,484 zł/rok) 💰

DLA RYCZAŁTU (od 1.01.2026):

• Część minimalna: 310 zł/m-c (dla przychodów do ~25k/m-c)
• Część procentowa: 3,5% od nadwyżki

KTO ZYSKA w 2026?

• ✅ Przedsiębiorcy z dochodami do ~15k zł/m-c
• ✅ Ryczałtowcy z przychodami do ~25k zł/m-c
• ✅ Większość małych i średnich firm

Ogólnie: Reforma to dobra wiadomość dla ~80% przedsiębiorców! 🎉

---

❓ Najczęstsze pytania (FAQ)

Czy mogę zmienić formę opodatkowania w trakcie roku?

NIE. Forma opodatkowania obowiązuje cały rok kalendarzowy. Zmiana możliwa tylko raz w roku: do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu pierwszego przychodu.

Co jeśli założę działalność w czerwcu 2025?

Wybierasz formę opodatkowania w CEIDG-1 przy rejestracji. Ta forma obowiązuje do końca 2025 roku. Zmienić możesz dopiero w lutym 2026.

Czy na ryczałcie muszę mieć faktury za koszty?

NIE! Na ryczałcie nie odliczasz kosztów, więc nie musisz ich dokumentować. Wyjątek: handel towarami - musisz przechowywać faktury zakupu.

Składka zdrowotna - kiedy płacę, za jaki miesiąc?

Składkę zdrowotną płacisz za miesiąc poprzedni. W lutym 2025 płacisz za styczeń 2025. Pierwszy miesiąc działalności = minimalna składka (315 zł).

Mam UoP i JDG. Jak się rozliczam?

• Podatek: Łącznie w PIT-36 (skala) lub PIT-36L (liniowy)
• ZUS: Jeśli na etacie masz ≥ płaca minimalna → nie płacisz społecznych z JDG, tylko składkę zdrowotną

Przekroczyłem limit 2 mln EUR. Co teraz?

Od następnego roku musisz przejść na skalę lub liniowy (koniec ryczałtu).

Limit sprawdzany rocznie, nie narastająco.

Jak sprawdzić, czy moje PKD jest wykluczone z ryczałtu?

Sprawdź art. 8 ustawy o ryczałcie - lista wykluczeń.

Najczęstsze wykluczone:

• Apteki, kantory, lombardy
• Handel częściami do pojazdów mechanicznych
• Niektóre usługi finansowe

Możesz też sprawdzić w CEIDG przy wyborze formy - system ostrzeże, jeśli PKD wykluczone.

Co jeśli spóźnię się ze zmianą formy (po 20 lutego)?

Zostaniesz przy dotychczasowej formie (lub domyślnie na skali, jeśli nowa działalność).

Zmiana możliwa dopiero za rok (luty 2026).

⚠️ Wyjątek: Niektóre sądy uznają, że odpowiednio sformułowany tytuł przelewu zaliczki może być skuteczny (wyrok NSA), ale to ryzykowne - lepiej złożyć CEIDG w terminie!

---

📝 Podsumowanie: Która forma dla Ciebie?

Quick decision matrix:

Twoja sytuacja	Rekomendacja
Rodzina, 2+ dzieci, dochód < 120k	✅ SKALA
Singiel, dochód 150k+, koszty 30%	✅ LINIOWY
Programista bez kosztów, przychód 240k	✅ RYCZAŁT 12%
Handel, niska marża, wysokie koszty	✅ SKALA
Konsultant z rodziną, leasing	✅ SKALA
IT support, dochód 120k, koszty 20%	✅ LINIOWY lub RYCZAŁT 8,5%

Ostatnie przypomnienie:

1. Składka zdrowotna 2025 to często większy koszt niż sam podatek! Zawsze licz łącznie.
2. Termin zmiany: 20 lutego 2025 (jeśli pierwszy przychód w styczniu)
3. Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi - najlepsza forma zależy od Twojej sytuacji
4. Zmiany 2026: Większość przedsiębiorców zapłaci MNIEJ składki zdrowotnej